Maria Montessori: haar visie en hoe je deze thuis toepast

Als het om opvoeden gaat, proberen we allemaal het beste te doen. De één doet dit met een duidelijke visie, de ander volgt meer zijn gevoel. Toch vinden veel opvoedingsideeën hun oorsprong bij pedagogen die al lang niet meer leven, maar wiens methodes nog steeds actueel zijn. Denk maar aan Maria Montessori: een arts en pedagoge die zelfstandigheid centraal stelde in haar opvoedings- en onderwijsvisie.

Wie was Maria Montessori?

Maria Montessori was een Italiaanse arts en pedagoog, geboren in 1870. Ze was de eerste vrouw in Italië die afstudeerde in de geneeskunde. Haar interesse in onderwijs ontstond vanuit haar werk met kinderen, met name kinderen met speciale behoeften. Op basis van haar observaties ontwikkelde ze de Montessori-methode, waarbij respect voor het kind en het bevorderen van zelfstandigheid centraal staan.

Hoe pas je de Montessori-methode thuis toe?

1. Zelfstandig leren → Geef keuzes en verantwoordelijkheid

Maria Montessori geloofde dat kinderen het beste leren door dingen zelf te doen en te ontdekken. Moedig je kind daarom aan om zelfstandige taken uit te voeren, zoals aankleden, opruimen en persoonlijke verzorging. Zorg voor een omgeving waarin je kind zelf activiteiten kan kiezen. Gebruik lage kasten of rekken en richt deze overzichtelijk in. Bied open einde speelgoed aan en kies voor natuurlijke, kindvriendelijke materialen, zoals hout in plaats van plastic.

2. Leren door doen → Ontdekken en experimenteren

Stimuleer de sensomotorische ontwikkeling van je kind door activiteiten waarbij hij of zij met verschillende materialen en structuren werkt. Denk aan kneden, gieten, knippen en wassen. Laat je kind bijvoorbeeld helpen met deeg kneden, groenten wassen of groente snijden met een kindermesje.

3. Observeren in plaats van sturen

Volwassenen zijn vaak geneigd om direct in te grijpen als een kind een fout maakt of ergens moeite mee heeft. In de Montessori-methode geef je het kind juist de ruimte om zelf tot een oplossing te komen. Geef niet meteen uitleg, maar stel open vragen zoals: “Hoe denk je dat dit werkt?” Bied ondersteuning wanneer nodig, maar laat je kind het eerst zelf proberen.

4. Respect → Volg het tempo en de interesses van je kind

Geef je kind de ruimte om fouten te maken, want daar leert het van. Dwing geen activiteiten op, maar bied mogelijkheden aan die aansluiten bij de interesses van je kind. Laat je kind ook met rust als het geconcentreerd speelt en stel geen overbodige vragen, zoals “Vind je dit leuk?”

5. Stimuleer meer dan alleen kennis

Dagelijkse klusjes lijken misschien eenvoudig, maar een kind leert hier enorm veel van. Betrek je kind bij alledaagse routines zoals de tafel dekken, opruimen en persoonlijke verzorging. Daarnaast is beweging belangrijk: ga regelmatig naar buiten en wissel actieve momenten af met rustmomenten zoals lezen of muziek luisteren om de concentratie te bevorderen.

Hoe zie ik Maria Montessori terug in mijn opvoeding?

Ik volg geen specifieke opvoedingsmethode, maar ik merk dat veel principes uit de Montessori-methode terugkomen in de opvoeding van mijn dochter. Haar speelhoek is zo ingericht dat ze overal zelf bij kan, ik betrek haar bij dagelijkse klusjes en we brengen veel tijd buiten door. Dit wisselen we af met rustige activiteiten, zoals boekjes lezen binnen.

Door kleine aanpassingen in de omgeving en je manier van begeleiden, kun je de Montessori-methode eenvoudig toepassen in je dagelijks leven. Het helpt kinderen om zelfstandig, nieuwsgierig en met plezier te leren.

Ken jij de Montessori-methode? 

Bronnen:

• Montessori, M. (1912). The Montessori Method. Frederick A. Stokes Company.

• Lillard, A. S. (2005). Montessori: The Science Behind the Genius. Oxford University Press.

• NAMTA (North American Montessori Teachers’ Association). (n.d.). Introduction to Montessori Education. Retrieved from www.montessori-namta.org

• Montessori Nederland. (n.d.). Wat is Montessori?. Retrieved from www.montessori.nl